Strani državljanin u prvoj godini svog boravka u Republici Srbiji smatra se nerezidentom sa aspekta Zakona o deviznom poslovanju („Službeni glasnik RS“, br. 62/2006, 31/2011, 119/2012, 139/2014 i 30/2018), dok strani državljanin koji na osnovu dozvole za boravak ili radne vize boravi u Republici Srbiji duže od jedne godine, stiče status rezidenta.

Otvaranje deviznih i dinarskih računa nerezidenata kod banaka u Republici Srbiji regulisano je Odlukom o uslovima otvaranja i načinu vođenja deviznih računa rezidenata, kao i dinarskih i deviznih računa nerezidenata („Službeni glasnik RS“, br. 51/2015, 82/2017, 69/2018 i 96/2018).

Banka može nerezidentu – fizičkom licu otvoriti dinarski i devizni račun na osnovu:

• Zahteva za otvaranje računa, koji se može podneti na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka, u skladu sa zakonom kojim se uređuju platne usluge;
• Dokumentacije koju nerezident – fizičko lice podnosi banci uz zahtev za otvaranje računa;
• Zaključenog ugovora u pismenoj formi na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka.

Zahtev za otvaranje nerezidentnog računa fizičkog lica sadrži sledeće podatke: ime i prezime fizičkog lica, adresu njegovog prebivališta, odnosno boravišta, broj odgovarajuće identifikacione oznake fizičkog lica.

Ako se zahtev podnosi elektronskim putem, banka, u skladu sa svojim opštim uslovima poslovanja, može, ali nije obavezna, da zahteva potpis fizičkog lica.

Uz zahtev za otvaranje računa, nerezident – fizičko lice podnosi banci na uvid lični dokument kojim se utvrđuje njegov identitet (pasoš ili druga važeća isprava s fotografijom) i dokument iz koga se može utvrditi mesto njegovog prebivališta ili boravišta u poslednjih godinu dana.

Banka može nerezidentu – fizičkom licu otvoriti:

• Tekući račun (na osnovu zaključenog okvirnog ugovora o platnim uslugama) koji se koristi za izvršenje platnih transakcija i za druge namene u vezi sa uslugama koje banke pružaju korisnicima platnih usluga;
• Depozitni račun (na osnovu ugovora o depozitu) koji može biti po viđenju ili oročen, s otkaznim rokom ili bez njega, s posebnom namenom ili bez namene;
• Drugi račun (na osnovu ugovora kojim se uređuju uslovi za otvaranje, vođenje i gašenje drugog računa a koji sadrži i podatak o svrsi otvaranja tog računa).

Nerezident – fizičko lice može ovlastiti drugo lice da u njegovo ime i za njegov račun zaključi okvirni ugovor, odnosno ugovor o depozitu, kao i da raspolaže sredstvima na njegovom računu.

Banka može otvoriti devizni račun nerezidentu – fizičkom licu samo za valute kojima se trguje na deviznom tržištu, u skladu sa odlukom o utvrđivanju vrsta deviza i efektivnog stranog novca koje se kupuju i prodaju.

Po isteku jedne godine boravka u Republici Srbiji‚ strani državljanin stiče status rezidenata i dužan je da banci prijavi navedenu promenu, kako bi mu banka zatvorila račun koji je otvoren u statusu koji se u međuvremenu promenio i otvorila rezidentni račun.

Kod otvaranja, vođenja i gašenja računa, banke u Republici Srbiji su dužne da preduzimaju radnje i mere utvrđene zakonom kojim se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma -  Zakon o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma („Službeni glasnik RS“  br. 113/2017, 91/2019, 153/2020 i 92/2023). Ovim zakonom propisane su radnje i mere koje obveznici (među kojima je i banka koja treba da otvori račun nerezidentu) preduzimaju, a te radnje i mere se odnose i na uspostavljanje poslovnog odnosa sa klijentom – nerezidentom. U skladu sa članom 17. ovog zakona banka utvrđuje i proverava identitet nerezidenta – fizičkog lica, pribavljanjem sledećih podataka: ime i prezime, datum i mesto rođenja, prebivalište ili boravište, kao i vrstu i broj ličnog dokumenta, naziv izdavaoca, datum i mesto izdavanja.

Važno je napomenuti da saglasno Zakonu o bankama („Službeni glasnik RS“, br. 10772005, 91/2010 i 14/2015) banka slobodno odlučuje o izboru klijenata (član 41. stav 3). Navedeni zakon ne pravi razliku u pogledu pristupa bankarskim uslugama u odnosu na vrstu ili određene osobine klijenata, ali banke u skladu sa svojom poslovnom politikom i njihovim unutrašnjim aktima, kojima su između ostalog, dužne da obuhvate i mere upravljanja rizicima kojima su izložene ili mogu biti izložene u svom poslovanju, samostalno odlučuju da li će uspostaviti poslovni odnos sa određenim klijentom. Ipak, banke ne mogu da koriste razloge koji se mogu označiti kao diskriminatorski pri uspostavljanju poslovnog odnosa (npr. državljanstvo, pol ili vera), a dužne su da na zahtev klijenta u pisanoj formi navedu razloge za odbijanje uspostavljanja poslovnog odnosa. U skladu sa članom 73.n Zakona o platnim uslugama („Službeni glasnik RS“, br. 139/2014 i 44/2018) banka je dužna da klijentu koji ima zakonit boravak u Republici Srbiji, a nema otvoren platni račun – na njegov zahtev omogući otvaranje i korišćenje platnog računa sa osnovnim uslugama.